Ngày 14 tháng 11, Giáo Hội Công Giáo lại kính nhớ một người con vĩ đại của mình – Đức Cha Stêphanô Théodore Cuénot, hay còn được gọi là Đức Cha Thể. Ngài sinh năm 1802 tại Belieu, Besancon, Pháp, và là Giám Mục của Giáo Phận Đông Đàng Trong, Việt Nam. Hành trình 32 năm truyền giáo của ngài không chỉ là minh chứng cho lòng nhiệt thành và đức hy sinh mà còn là một câu chuyện về tình yêu và sự can đảm, khi ngài cống hiến trọn đời cho sự nghiệp truyền bá đức tin trong một giai đoạn đầy đau thương của Giáo Hội Việt Nam.
Đức Cha Thể – Con Người Của Sự Hy Sinh
Ngày sinh của Đức Cha Thể không phải là ngày đánh dấu sự vĩ đại của ngài, mà chính là hành trình ngài đã đi qua và những thử thách ngài phải đối mặt khi mang trên vai sứ mệnh truyền giáo. Sinh trưởng trong một gia đình Công Giáo ở Pháp, Đức Cha Thể quyết định dấn thân vào con đường tu hành từ rất sớm. Năm 1825, sau khi được phong chức linh mục, ngài không chọn con đường bình lặng ở quê nhà mà quyết định gia nhập Hội Thừa Sai Paris, chuẩn bị lên đường truyền giáo.
Vào năm 1829, Đức Cha Thể tới Việt Nam và bắt đầu hành trình truyền giáo của mình, ban đầu là tại Kẻ Vĩnh và sau đó là Miền Nam. Tuy nhiên, thời gian này, Việt Nam đang trải qua giai đoạn bách hại đạo Công Giáo khốc liệt dưới triều đại của vua Minh Mạng. Ngay lập tức, Đức Cha Thể chứng kiến những cuộc săn đuổi, tra tấn và thảm sát những người theo đạo. Ngài đã cùng với các thừa sai khác phải rời khỏi Việt Nam tạm thời, đến Thái Lan và Malaysia để tránh sự truy đuổi của triều đình.
Sự Quay Về Của Người Cha Tông Đồ
Dù chịu đựng muôn vàn khó khăn, Đức Cha Thể vẫn không từ bỏ sứ mệnh. Năm 1835, ngài được tấn phong Giám Mục và trở lại Việt Nam trong hoàn cảnh bách hại vẫn chưa thuyên giảm. Ngài lựa chọn làm việc tại giáo phận Đàng Trong, nơi chiến tranh và bạo lực bao trùm, nhưng tình yêu và niềm tin của ngài dành cho dân tộc này không hề thay đổi. Đức Cha Thể quyết tâm xây dựng các chủng viện, đào tạo linh mục, thày giảng, và nữ tu, nhấn mạnh rằng "Để tín hữu vững tin, phải đào tạo những tông đồ truyền giáo."
Trong suốt 32 năm tại Việt Nam, Đức Cha Thể không chỉ làm công tác truyền giáo mà còn là người cha tinh thần của hàng ngàn linh mục, thày giảng, nữ tu và giáo dân. Ngài không ngừng cổ vũ họ tiếp tục giữ vững đức tin trong những thời điểm tăm tối nhất. Ngài đã tìm ra phương pháp học hỏi đức tin một cách có hệ thống, với việc tổ chức những khóa học và đào tạo tín hữu trong suốt những năm tháng giáo phận Đàng Trong bị đe dọa.
Nhiệt Thành Truyền Giáo Và Cuộc Đời Chìm Trong Sự Hy Sinh
Không chỉ ở trong những nơi an toàn, Đức Cha Thể còn dấn thân vào những vùng xa xôi, hẻo lánh để giảng đạo, không ngại gian khổ. Một trong những thành công lớn lao mà ngài đạt được là việc mở rộng Giáo Hội đến những dân tộc thiểu số, đặc biệt là dân tộc Bahnar. Đức Cha Thể tin rằng mỗi linh hồn đều xứng đáng nhận được ánh sáng Tin Mừng, và ngài đã nỗ lực không ngừng để lan tỏa đức tin Công Giáo đến mọi miền đất nước.
Không chỉ dừng lại ở việc giảng dạy, Đức Cha Thể còn rất chú trọng vào việc khích lệ các tín hữu và linh mục địa phương. Ngài đã thực hiện hàng loạt công việc tông đồ, đặc biệt là trong việc truyền bá giáo lý và giúp đỡ những gia đình nghèo khó, đưa trẻ em ngoại giáo vào đạo, giúp đỡ những tín hữu rơi vào hoàn cảnh khốn khó và đau khổ vì cuộc bách hại. Chính những nỗ lực này đã giúp giáo phận Đàng Trong phát triển mạnh mẽ, trở thành trung tâm đức tin vững mạnh tại Việt Nam.
Cái Chết Của Đức Cha Thể: Một Bi Kịch Và Hy Sinh
Nhưng không may, vào năm 1861, Đức Cha Thể đã phải đối mặt với cái chết. Sau nhiều năm bị truy đuổi và sống trong bóng tối, ngài bị quân lính bắt giam và tra tấn tàn bạo. Dù bị nhốt trong nhà tù, ngài vẫn không ngừng cầu nguyện, dạy dỗ và cổ vũ những tín hữu trung thành của mình. Ngày 14 tháng 11 năm 1861, Đức Cha Thể qua đời trong tù, sau ba tuần bệnh tật và suy kiệt. Những tín hữu của ngài không thể làm gì để bảo vệ ngài, và chính quyền triều đình ra lệnh quăng xác ngài xuống sông, như một hành động bôi nhọ và phủ nhận sự hy sinh của ngài.
Mặc dù không được phép chôn cất đúng cách, Đức Cha Thể đã trở thành hình mẫu của đức hy sinh và lòng trung thành với Đức Kitô. Ngài đã chịu đựng bao nhiêu đau đớn và gian khổ chỉ vì tình yêu dành cho dân tộc và đức tin của mình. Vì sự hy sinh to lớn đó, ngài được Giáo Hội tôn kính là một vị Chân Phước và sau này là Hiển Thánh.
Sự Tôn Vinh Và Những Di Sản Lâu Dài
Ngày 2 tháng 5 năm 1909, Đức Piô X đã suy tôn Đức Cha Thể lên bậc Chân Phước, và vào ngày 19 tháng 6 năm 1988, Đức Gioan Phaolô II đã phong ngài lên hàng Hiển Thánh. Lễ kính ngài được tổ chức vào ngày 14 tháng 11 hằng năm, một ngày để tưởng nhớ về cuộc đời đầy hy sinh và cống hiến của một người Giám Mục đã mang lại ánh sáng đức tin cho biết bao tín hữu Việt Nam.