Ngày 12 tháng 12 năm 1840, tại Cổng Chém, gần chợ An Hòa, một người đàn ông gương mẫu đã hiến dâng mạng sống mình để làm chứng cho đức tin vào Chúa Kitô. Ông là Simon Phan Đắc Hòa, một lương y, một người cha, và một tín đồ kiên cường, người mà sự hy sinh không chỉ thay đổi cuộc đời của gia đình ông, mà còn để lại dấu ấn trong lịch sử Giáo hội Công giáo Việt Nam.
Sinh ra vào năm 1774 tại Mai Vĩnh, Thừa Thiên, Phan Đắc Hòa vốn là một người ngoại giáo. Cậu bé Thu, khi còn nhỏ, đã phải chứng kiến nhiều biến cố đau thương trong cuộc đời, nhưng cũng chính những thử thách này đã giúp cậu mở lòng với đức tin mới mà gia đình Công Giáo xung quanh mang lại. Được sống và học hỏi từ những người Công Giáo, Phan Đắc Hòa dần dần tìm thấy được chân lý trong đức tin Kitô giáo.
Con Đường Theo Chúa
Ngay từ khi còn rất trẻ, Phan Đắc Hòa đã có lòng mến Chúa sâu sắc. Mới 12 tuổi, cậu đã quyết định gia nhập đạo, chọn thánh Simon làm bổn mạng của mình. Dù có khát vọng trở thành tu sĩ, nhưng Chúa đã có một kế hoạch khác cho ông. Thay vì cuộc sống trong tu viện, Phan Đắc Hòa trở về với gia đình, kết hôn và trở thành người cha của 12 đứa con. Tuy nhiên, dù cuộc sống gia đình bận rộn, ông vẫn giữ vững đức tin và luôn sống một đời sống gương mẫu.
Ông chọn nghề y sĩ để có thể giúp đỡ cộng đồng, đặc biệt là những người nghèo khó. “Lương y như từ mẫu,” ông luôn sống theo lời dạy này, chữa bệnh không chỉ bằng thuốc mà còn bằng lòng nhân ái và sự quan tâm chân thành. Những người bệnh tìm đến ông không chỉ vì tài năng y học mà còn vì tấm lòng nhân hậu và sự cống hiến của ông cho cộng đồng. Ông sẵn sàng dành hết thời gian và sức lực để cứu giúp những người xung quanh, và luôn tham gia vào các công việc từ thiện để xây dựng thánh đường, giúp đỡ các gia đình nghèo.
Vị Trùm Lang Can Đảm
Với lối sống đạo đức, Phan Đắc Hòa được cộng đồng tín hữu tin tưởng giao cho trách nhiệm Trùm họ. Ông thực thi chức vụ một cách nghiêm túc, răn dạy và khuyên bảo những người sống không theo đúng đường lối đạo đức, đặc biệt là những người có thói quen cờ bạc, rượu chè. Nhưng quan trọng hơn cả, ông luôn làm mọi việc với một tấm lòng đầy yêu thương và sự quan tâm đến lợi ích tinh thần của mọi người.
Không chỉ là một người lãnh đạo tinh thần trong cộng đồng, ông còn là người bảo vệ đức tin, sẵn sàng che chở cho các linh mục bị truy nã trong thời kỳ cấm đạo. Ông chứa chấp các linh mục và sắp xếp nơi trú ẩn cho họ, dù biết rằng hành động này sẽ mang lại nguy hiểm cho chính gia đình mình.
Sự Hy Sinh và Chứng Nhân Lòng Tin
Năm 1840, khi triều đình Minh Mạng ra lệnh cấm đạo và truy bức các tín đồ, Simon Phan Đắc Hòa không chỉ phải đối mặt với sự tàn bạo của quân lính, mà còn phải chịu đựng những đau đớn tột cùng từ các hình thức tra tấn. Mặc dù bị đánh đập, hành hạ dã man trong suốt 20 lần tra khảo, nhưng ông vẫn kiên cường giữ vững niềm tin vào Chúa.
Ngay cả khi biết rằng cái chết đang đến gần, ông vẫn không hề nao núng. Mỗi lần bị đánh đập, ông lại coi đó như một dịp để hiệp thông với Đức Kitô chịu đóng đinh. Ông không chỉ chịu đau đớn vì những vết thương mà còn phải gánh chịu sự đau khổ khi phải xa rời gia đình, đặc biệt là 12 đứa con nhỏ mà ông yêu thương. Trong một lần thăm gia đình, ông khuyên nhủ các con:
"Cha yêu thương các con và hẳn chăm sóc các con. Nhưng cha phải yêu Chúa nhiều hơn, các con hãy vui lòng vâng ý Chúa, đừng buồn làm chi."
Chân Phước và Hiển Thánh
Cái chết của Simon Phan Đắc Hòa không phải là sự kết thúc, mà là sự mở đầu cho một di sản vĩnh cửu. Ông được phong Chân Phước vào năm 1900 bởi Đức Lêo XIII, và vào ngày 19 tháng 6 năm 1988, Đức Gioan Phaolô II đã suy tôn ngài lên bậc Hiển Thánh. Sự hy sinh và lòng kiên vững của ông đã trở thành ngọn đuốc sáng cho thế hệ sau noi theo.
Vào ngày lễ kính thánh Simon Phan Đắc Hòa, mọi tín hữu không chỉ nhớ đến một vị thánh kiên cường trong đức tin, mà còn là một người cha, một lương y, và một chứng nhân tận tụy của tình yêu Chúa. Di sản của ông sẽ sống mãi trong lòng người Công Giáo Việt Nam, và câu chuyện của ông là một minh chứng cho việc đức tin có thể vượt qua mọi thử thách, ngay cả khi đối mặt với cái chết.