Ngày 10 tháng 7 năm 1840, tại Đồng Hới, Quảng Bình, một người đàn ông 72 tuổi, với tâm hồn kiên cường và đức tin sắt đá, đã hi sinh cho Chúa và cho đồng bào mình. Người đó là Antôn Nguyễn Hữu Quỳnh – một y sĩ, thầy giảng, và là chứng nhân của lòng yêu thương vô điều kiện. Hôm nay, chúng ta cùng nhau tìm hiểu về cuộc đời đầy thăng trầm nhưng cũng ngập tràn ánh sáng của vị thánh này, người mà sau này, Đức Gioan Phaolô II đã suy tôn lên bậc Hiển thánh vào năm 1988.
Từ Một Đứa Con Của Thiên Chúa Thành Người Tự Hào Của Dân Tộc
Antôn Nguyễn Hữu Quỳnh sinh năm 1768 tại làng Mỹ Hương, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình, trong một gia đình có truyền thống Nho giáo và hiếu học. Cha ông, Antôn Nguyễn Hữu Hiệp, là một người có uy tín trong làng, còn mẹ ông, bà Mađalêna Lộc, là người đức hạnh và hiền từ. Sinh ra trong gia đình trọng giáo, Antôn từ nhỏ đã có ý định trở thành linh mục để phục vụ Chúa, nhưng vì là con thứ năm trong gia đình, ông phải gác lại ước mơ tu hành để nối dõi tông đường.
Tuy nhiên, không lâu sau, ông gia nhập quân đội của vua Nguyễn Ánh, tham gia vào cuộc chiến chống quân Cảnh Thịnh. Sau khi chiến tranh kết thúc và đất nước được thống nhất dưới triều đại Gia Long, ông quyết định giải ngũ và trở về quê nhà. Đây cũng là bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời ông, khi ông bắt đầu tập trung vào nghề y và trở thành một lương y nổi tiếng khắp vùng.
Vị Thầy Lang Với Tâm Hồn Bao La
Với bản tính thiện lương và lòng yêu thương vô bờ bến, ông Quỳnh không chỉ chữa bệnh cho dân nghèo mà còn giúp đỡ họ về mặt tài chính. Câu nói của ông đã trở thành kim chỉ nam trong cuộc đời hành đạo của mình: "Nếu bà và các con không cho tôi lấy của nhà giúp người, tôi sẽ đi vay mượn hoặc làm thuê, kiếm tiền giúp họ." Không phải chỉ chữa bệnh, ông còn tặng tiền cho những người nghèo khó, giúp họ làm ăn sinh sống.
Trong thời kỳ đất nước đầy biến động, khi mà sự bất công và khổ đau không ngừng hoành hành, ông Quỳnh đã dùng những tài sản mình có để giúp đỡ những người nghèo khổ và tạo dựng một cộng đồng nhân ái. Thậm chí, khi làng Mỹ Hương gặp phải dịch tả, ông đã bỏ ra hàng trăm quan tiền để mua thuốc, chăm sóc bệnh nhân và nuôi dưỡng những người bị nhiễm bệnh. Chính những việc làm này đã khiến ông trở thành một người thầy lang không chỉ giỏi về y học mà còn nổi bật về đạo đức.
Vị Trùm Và Thầy Giảng Tận Tâm
Cuộc sống của ông không chỉ gói gọn trong việc chữa bệnh, mà còn trong việc phục vụ Giáo hội. Trong thời kỳ cấm đạo, khi các linh mục và tu sĩ phải ẩn mình, ông Quỳnh đã đứng lên làm người hướng dẫn đức tin cho cộng đồng. Nhà ông trở thành một điểm đến quan trọng của các tín hữu, nơi các buổi học giáo lý và các hoạt động tôn giáo diễn ra.
Với đức tin vững chắc và tình yêu thương không biên giới, ông đã tự nguyện giữ chức vụ trùm trưởng trong làng, chịu trách nhiệm về tất cả các hoạt động tôn giáo trong khu vực, từ tổ chức các buổi kinh nguyện cho đến tang lễ và bác ái. Dù bận rộn với công việc tông đồ, ông vẫn không quên dạy dỗ con cái mình sống theo lời Chúa, khuyến khích con cái trở thành những người tốt và trung thành với đức tin.
Tấm Gương Sáng Của Một Người Chịu Đựng Đau Khổ Vì Đức Tin
Nhưng cuộc sống của ông không chỉ toàn là những ngày tháng an lành. Vào năm 1838, khi vua Minh Mạng ra lệnh truy nã các linh mục thừa sai, ông Quỳnh đã không ngần ngại giúp đỡ một linh mục, dẫn cha lên một trang trại của tổ tiên. Sự việc này dẫn đến việc ông bị bắt và giam giữ tại Đồng Hới. Trong suốt thời gian bị giam cầm, ông phải chịu đựng những cuộc tra tấn dã man, nhưng ông vẫn không chối bỏ đức tin của mình.
Dù bị tra tấn, dù bị ép phải đạp qua Thánh Giá, ông Quỳnh vẫn giữ vững niềm tin vào Chúa. Câu nói nổi tiếng của ông, "Thà chết không thà chối Chúa, dù chỉ trong giây lát," đã minh chứng cho sự kiên định của ông trước những thử thách khủng khiếp mà ông phải đối mặt. Chính sự kiên trung ấy đã khiến ông trở thành biểu tượng của đức tin vững vàng trong hoàn cảnh khó khăn nhất.
Cái Chết Anh Hùng Và Sự Vinh Danh
Cuối cùng, vào ngày 10 tháng 7 năm 1840, ông Quỳnh bị xử giảo tại pháp trường. Trước khi chết, ông đã cầu nguyện và dặn dò con cái mình phải giữ vững đức tin và sống đúng theo những lời dạy của Chúa. Lúc bị hành quyết, ông đã bình thản chấp nhận cái chết và nói rằng: "Cha gởi lời chào các chức sắc và anh em giáo hữu Mỹ Hương. Cầu chúc mọi người bình an, trung thành giữ đạo. Hãy yêu thương nhau và sống đạo đức, các con sẽ gặp lại cha trên Thiên Đường."
Năm 1900, Đức Lêo XIII suy tôn ông lên bậc Chân Phước, và vào năm 1988, Đức Gioan Phaolô II đã nâng ông lên bậc Hiển Thánh, vinh danh ông như một người anh hùng của đức tin và lòng bác ái. Hôm nay, dù đã qua đi hơn một thế kỷ, hình ảnh của ông Quỳnh vẫn mãi sáng ngời, là một tấm gương sáng cho những ai theo đuổi đức tin và yêu thương đồng bào mình.