Cuộc Hành Hình Định Mệnh Trong Đêm
Thánh Phaolô Tống Viết Bường là một trong những vị thánh tử đạo được vinh danh trong lịch sử Công giáo Việt Nam. Câu chuyện về cuộc hành hình diễn ra vào đêm tối của ngài đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng giáo dân Việt Nam và giáo xứ Thợ Đức. Là một quan thị vệ trung thành phục vụ triều đình dưới thời vua Minh Mạng, ông lại bị xử trảm vì đức tin Công giáo của mình.
Chiều hôm đó, vào lúc năm giờ, lính báo tin cho ông về giờ xử trảm. Nhưng với Thánh Phaolô Tống Viết Bường, đây không phải là khoảnh khắc hãi hùng, mà là cơ hội duy nhất để dâng hiến trọn cuộc đời cho Chúa. Trên đường đến pháp trường, ông tìm cách đi thật chậm, nhắn nhủ lính: “Các chú đi chi mà nhanh rứa, tôi biết đường mà, không sợ lạc mô.” Khi đến pháp trường, ông được toại nguyện — nơi ông hy sinh chính là nền cũ của nhà thờ Thợ Đức, dưới ánh đuốc bừng cháy. Ngay tại nơi đó, giáo dân xưa đã từng tụ họp dâng Thánh lễ, còn giờ đây, ông đội dâng lên Chúa chính mạng sống mình.
Sinh Ra Từ Một Dòng Tộc Danh Giá, Trở Thành Người Công Giáo Kiên Trung
Phaolô Tống Viết Bường sinh năm 1773 tại Phủ Cam, Phú Xuân (Huế), xuất thân từ dòng tộc Công giáo danh giá, nhiều thế hệ từng giữ chức quan dưới triều Lê và Nguyễn. Thân phụ ông là Nicôlas Tống Viết Giảng, còn mẫu thân là Maria Lương. Chính vì dòng dõi quan lại, ông đã được chọn làm lính thị vệ từ khi còn trẻ. Với đời sống ngay thẳng và đạo đức, ông không những được vua Minh Mạng quý mến mà còn được giao trọng trách trong cung.
Tuy nhiên, cuộc đời ông bắt đầu thay đổi vào năm 1831 khi bị tố cáo vì đức tin của mình. Vua Minh Mạng nghi ngờ sự trung thành của ông khi phát hiện ra ông là tín đồ Công giáo. Câu hỏi của vua đã đưa ông vào thử thách: “Khanh không đến chùa Non Nước lễ bái sau khi thắng trận, tại sao vậy?” Phaolô bình tĩnh trả lời: “Vì hạ thần theo đạo Công Giáo.” Chính câu trả lời thành thật này đã khiến vua thịnh nộ, tước hết chức tước, giáng ông làm lính thường và còn đánh đòn. Dù vậy, ông vẫn vững lòng không hề than trách.
Vẹn Lòng Trung Thành Với Chúa Dù Bị Bách Hại
Khi lệnh cấm đạo được ban hành toàn quốc vào năm 1832, Thánh Phaolô Tống Viết Bường cùng một số binh sĩ khác bị giam giữ trong ngục tối. Trong suốt thời gian bị giam cầm, các quan tra tấn, yêu cầu ông bỏ đạo, nhưng lần nào ông cũng khẳng định: “Lâu nay tôi chỉ thờ một Thiên Chúa dựng nên vạn vật, lẽ nào bây giờ tôi lại bỏ Chúa tôi?” Lời khẳng định ấy khiến ông nhận lấy đòn roi và những khổ đau khắc nghiệt, nhưng ông vẫn không nản lòng. Ông thường khuyên các bạn tù kiên tâm, cầu nguyện Đức Mẹ để được vững lòng chịu đựng đến cùng.
Nhiều lần, các quan thử ép ông đạp lên Thánh giá, nhưng ông luôn từ chối và chống cự mãnh liệt. Có lần, lính cố tình kéo chân ông chạm vào Thánh giá, nhưng ông lập tức phản đối: “Việc này do quan làm, chứ tôi không bao giờ làm thế.” Những lời can gián, dụ dỗ ông bỏ đạo của quan Hình Bộ Thượng thư Võ Xuân Cần cũng bị ông từ chối. Ông khẳng khái đáp: “Tôi chỉ xin vẹn chữ Trung với Chúa Trời.”
Đêm Định Mệnh Trên Nền Nhà Thờ Hoang Tàn
Khi không lay chuyển được đức tin của ông, vua Minh Mạng đã chấp thuận cho ông lãnh án tử hình. Ngày 23 tháng 10 năm 1833, lúc hoàng hôn buông xuống, Thánh Phaolô Tống Viết Bường bình thản đón nhận cái chết. Ông giã từ những người bạn tù và nhắn nhủ họ cầu nguyện cho mình. Trên đường ra pháp trường, ông đi thật chậm, và xin được hiến dâng mạng sống ngay tại nền nhà thờ Thợ Đức.
Dưới ánh đuốc sáng rực, ông quỳ xuống cầu nguyện lần cuối, ánh mắt đầy bình an, không chút sợ hãi. Khi giờ hành quyết đến, ông yêu cầu quân lính thi hành án xử. Cái đầu của người chiến sĩ đức tin rơi xuống, nhưng hình ảnh ông sống mãi trong lòng giáo dân Thợ Đức.
Vinh Dự Được Tuyên Thánh
Câu chuyện của Thánh Phaolô Tống Viết Bường đã truyền cảm hứng không chỉ cho giáo dân Việt Nam mà còn cho toàn Giáo hội Công giáo. Ngày 27 tháng 5 năm 1900, Đức Giáo hoàng Lêô XIII suy tôn ông lên bậc Chân phước. Đến ngày 19 tháng 6 năm 1988, Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II phong ngài lên bậc Hiển thánh. Ngày lễ kính ông được tổ chức vào ngày 23 tháng 10 hằng năm, để tưởng nhớ một cuộc đời kiên trung vì đức tin, một trái tim mạnh mẽ không ngại hy sinh vì Chúa.