Nói đến lịch sử các vị thánh tử đạo Việt Nam, chúng ta không thể không nhắc đến cha Phaolô Phạm Khắc Khoan, người đã chấp nhận cái chết vì đức tin và trở thành biểu tượng sống động của lòng kiên định và đức tin không lay chuyển. Câu chuyện của ngài không chỉ là một trang sử, mà còn là lời nhắc nhở sâu sắc về lòng trung thành với tín ngưỡng, bất chấp sự đe dọa và hành hạ.
Bắt Đầu Từ Một Làng Nhỏ Ở Ninh Bình
Sinh năm 1771 tại làng Bồng Hải, Ninh Bình, Phaolô Phạm Khắc Khoan xuất thân từ một gia đình mộ đạo và được rèn luyện đức tin từ nhỏ. Sau khi được thụ phong linh mục, ngài phụ trách xứ Kẻ Vịnh, một xứ đạo đông dân, và không ngừng rao giảng, truyền bá đức tin. Cha Khoan không chỉ phục vụ ở xứ chính mà còn chu đáo đến các họ lẻ như Đông Biên và Tôn Đạo, nơi ngài đến dâng lễ, giải tội, và khuyến khích giáo hữu sống đời sống đạo đức.
Chuyến Hành Trình Định Mệnh Cùng Hai Thày Hiếu và Thành
Năm 1837, trong một chuyến trở về sau khi hoàn thành công việc mục vụ tại Đông Biên, cha Khoan cùng hai thày giảng Phêrô Hiếu và Gioan Baotixita Thành bất ngờ bị bắt và giam giữ tại Ninh Bình. Từ đây, hành trình tử đạo của ba con người này bắt đầu, với bao thử thách và đau đớn nhưng cũng đầy kiên cường và hy vọng.
Sức Mạnh Của Niềm Tin Trước Lời Đường Mật
Trong tù, cha Khoan không ít lần được mời gọi “bước qua Thập Giá” để đổi lấy tự do. Quan Tổng trấn đã có lần thuyết phục cha: “Ta chỉ muốn cứu mạng ông. Xin ông chịu khó bước qua Thập Giá.” Nhưng cha đã mạnh mẽ đáp lại rằng: “Tôi đã suy nghĩ kỹ và càng quyết tâm giữ vững đức tin cho đến chết.”
Cha Khoan còn kể về một cuộc gặp với Gia Long vào năm 1802, khi ngài khẳng định sự trung thành của mình với cả vua và Chúa Trời. Qua những lần đối thoại với quan Tổng trấn, cha Khoan đã bày tỏ niềm tin mãnh liệt của người Kitô hữu về một cuộc sống đời đời sau khi rời xa cõi trần. Niềm tin này không phải là một sự cuồng tín, mà là một lời tuyên bố mạnh mẽ về sự hiện hữu của Thiên Đàng và Đấng Tạo Hóa.
Niềm An Ủi Giữa Ngục Tù và Sức Mạnh của Lời Cầu Nguyện
Ba năm dài đằng đẵng trong ngục tù, cha Khoan cùng hai thày Hiếu và Thành đã sống như những vị anh hùng, không bao giờ nản lòng trước những cực hình khủng khiếp. Niềm an ủi duy nhất của ba người chính là những buổi cầu nguyện và tâm sự với nhau, nơi họ tìm thấy sức mạnh để vượt qua nỗi đau và sự sợ hãi.
Lời Chứng Cuối Cùng: Đức Tin Vượt Qua Tử Thần
Khi thấy không thể lay chuyển ba người Kitô hữu kiên cường, triều đình đã quyết định xử tử họ. Ngày 28/4/1840, tại pháp trường Ninh Bình, trước khi đón nhận cái chết, cha Khoan đã quay lại nói với người dân rằng: “Chúng tôi không phạm tội ác, không chống lại vua, không lỗi luật nước. Chúng tôi chết chỉ vì là Kitô hữu và vì không chịu bỏ đạo Kitô, đạo duy nhất chân thật.”
Lời tuyên bố của cha Khoan là lời cuối cùng, đầy mạnh mẽ và trung kiên, trước khi ngài cùng hai thày giảng Phêrô Hiếu và Gioan Baotixita Thành bị xử trảm. Hình ảnh của ba vị tử đạo giơ tay lên trời, nguyện cầu cho quốc thái dân an và hát lời “Allêluia” vang dội là minh chứng cho sự chiến thắng của đức tin, sự hy sinh và lòng trung thành với Thiên Chúa.
Lời Cảm Tạ: Niềm Vui Vượt Qua Nỗi Đau
Trong những ngày cuối đời, cha Khoan và các thày thường hát vang lời kinh Te Deum – lời kinh tạ ơn Chúa, tạo nên một niềm an ủi lớn lao cho họ và những người xung quanh. Đó là tiếng hát không chỉ thể hiện lòng biết ơn Chúa mà còn là sức mạnh tinh thần giúp họ vượt qua những đau khổ và khó khăn.
Đến ngày hôm nay, tiếng hát ấy vẫn còn vang vọng như một bản thánh ca thiêng liêng và bất tử, vượt qua không gian và thời gian, đưa ba vị thánh tử đạo về hợp đoàn cùng các thiên thần trên Thiên Quốc.
Vinh Danh Các Ngài Lên Bậc Hiển Thánh
Câu chuyện về cuộc đời và cái chết của cha Phaolô Phạm Khắc Khoan cùng hai thày giảng đã được vinh danh mãi mãi. Đức Giáo Hoàng Lêô XIII đã suy tôn các ngài lên bậc Chân Phước vào ngày 27/5/1900, và vào ngày 19/6/1988, Đức Gioan Phaolô II đã chính thức phong thánh cho các ngài. Lễ kính được cử hành hàng năm vào ngày 28/4, ngày mà ba vị tử đạo đã bước vào Thiên Quốc.
Đây không chỉ là câu chuyện về một vị thánh, mà là lời nhắc nhở rằng đôi khi, đức tin cần được gìn giữ bằng chính mạng sống của mình. Phaolô Phạm Khắc Khoan, với đức tin kiên định và lòng trung thành, đã trở thành ngọn đuốc sáng ngời trong đêm tối, dẫn lối cho hàng nghìn tín hữu trên con đường đức tin.