Ở miền Bắc Việt Nam, giữa những ngày tháng đen tối của triều đại Minh Mạng, câu chuyện về thầy giảng Giuse Nguyễn Đình Uyển vẫn sống mãi trong lòng những tín hữu Công Giáo. Sinh năm 1775 tại làng Ninh Cường, tỉnh Nam Định, thầy Uyển không chỉ là một thầy giảng nổi bật mà còn là một trong những người con ưu tú của Giáo hội, một tấm gương về đức tin vững mạnh và sự hy sinh cao cả. Cuộc đời thầy là một hành trình của lòng can đảm và sự cống hiến không mệt mỏi, cho đến khi thầy phải kết thúc cuộc đời trong những ngày cuối cùng dưới gông cùm, của sự ngược đãi và tử hình.
Lòng Mến Chúa Ngay Từ Thưở Nhỏ
Thầy Giuse Nguyễn Đình Uyển sinh ra trong một gia đình có truyền thống đạo đức. Ngay từ khi còn nhỏ, thầy đã có lòng mến Chúa một cách đặc biệt. Với một niềm tin sâu sắc vào Thiên Chúa, thầy đã quyết định gia nhập Dòng Ba Đa Minh khi mới chỉ 12 tuổi. Đây là một quyết định lớn, thể hiện sự dấn thân sớm vào con đường phục vụ Thiên Chúa, mặc dù thầy vẫn còn là một thiếu niên.
Trong dòng tu, thầy Uyển không chỉ học giáo lý mà còn rèn luyện bản thân trở thành một thầy giảng xuất sắc, có khả năng truyền giảng giáo lý và hướng dẫn tín hữu sống đức tin vững mạnh. Tính cần cù, nghiêm túc và khiêm nhường đã giúp thầy được mọi người kính trọng và yêu mến. Thầy không chỉ học hỏi mà còn thực hành những giáo lý ấy trong cuộc sống hàng ngày, là tấm gương sáng cho cộng đồng.
Những Ngày Cống Hiến Và Trách Nhiệm
Năm 1838, trong giai đoạn chính quyền Minh Mạng thẳng tay đàn áp đạo Công Giáo, thầy Uyển được giao trách nhiệm trông coi và hướng dẫn cộng đoàn tại Tiên Chu. Mặc dù không phải là linh mục, nhưng thầy Uyển luôn sẵn sàng đáp ứng mọi yêu cầu của Giáo hội, đồng thời vẫn giữ vững niềm tin và nghị lực trong những ngày tháng đầy thử thách đó. Thầy không chỉ là người giảng dạy mà còn là người cha tinh thần của cộng đồng, luôn gần gũi và chăm sóc mọi người trong đức tin.
Vào cuối tháng 5 năm 1838, sau khi Đức Giám Mục Henares bị truy lùng, lính triều đình bắt đầu vây quanh làng Tiên Chu. Dù biết rằng nguy hiểm đang rình rập, thầy Uyển vẫn không hề hoảng loạn. Thầy an nhiên, kiên định trong lòng quyết tâm bảo vệ đức tin, và không thể thiếu sự mầu nhiệm của Chúa trong những hành động ấy.
Bị Bắt và Sự Kiên Cường Trước Đau Khổ
Ngày 29 tháng 5 năm 1838, thầy Uyển bị bắt. Các quan chức triều đình đã tra khảo thầy, tìm cách ép thầy phải bước qua thập giá và từ bỏ đức tin. Nhưng với sự bình thản và quyết tâm kiên cường, thầy từ chối tất cả những lời dụ dỗ hay đe dọa. Dù bị đánh đập tàn bạo, thầy vẫn không chịu khuất phục. Trái tim thầy chỉ có một mục đích duy nhất: trung thành với đức tin, thậm chí là chấp nhận cái chết vì Chúa.
Trong suốt quá trình bị giam cầm, thầy Uyển không một lần làm nhục thánh giá, không một lần từ bỏ đức tin. Các quan thấy vậy, dần dần cảm phục sự kiên cường của thầy, nhưng vẫn quyết tâm không tha cho thầy. Ngày 4 tháng 7 năm 1838, trong khi sức khỏe đã suy kiệt, thầy Uyển đã về với Chúa trong khi còn ở trong ngục tù.
Lòng Can Đảm Đến Cuối Cùng
Trước khi qua đời, thầy Uyển đã để lại một di sản vô giá. Sự hy sinh của thầy không chỉ dừng lại ở cái chết mà còn là bài học về lòng tin vững vàng, về sức mạnh của đức tin có thể vượt qua mọi nỗi đau, mọi sự đe dọa của thế gian. Trong những ngày cuối cùng của cuộc đời, thầy vẫn một lòng trung thành với lời hứa nguyện, không tiếc thân xác vì Chúa.
Lời thầy nói trước khi ra đi vẫn vang vọng mãi: "Nếu tôi phải chết, tôi sẽ sống lại". Những lời này không chỉ là lời khẳng định đức tin mà còn là một sự an ủi cho những ai theo Chúa, rằng sự sống vĩnh cửu sẽ chỉ đến sau cái chết trần thế này.
Thầy Giuse Nguyễn Đình Uyển: Tấm Gương Đầy Can Đảm
Ngày 27 tháng 5 năm 1900, Đức Giáo hoàng Lêo XIII suy tôn thầy Giuse Nguyễn Đình Uyển lên bậc Chân Phước, và ngày 19 tháng 6 năm 1988, Đức Gioan Phaolô II nâng thầy lên bậc Hiển Thánh. Lễ kính thánh Giuse Nguyễn Đình Uyển được cử hành vào ngày 4 tháng 7 hàng năm, là dịp để cộng đồng Công Giáo Việt Nam tưởng nhớ và tôn vinh một người con trung thành, dũng cảm của Giáo hội.
Thầy Uyển là một minh chứng sống động về sức mạnh của đức tin, sự kiên cường trong đau khổ và lòng hy sinh tuyệt vời vì Chúa. Những hy sinh của thầy sẽ mãi là tấm gương sáng cho các thế hệ tiếp nối, là lời nhắc nhở về sự trung thành với đức tin và sức mạnh vượt qua mọi thử thách của cuộc đời.