Câu chuyện của Tôma Nguyễn Văn Đệ, thợ may thuộc Dòng Ba Ða Minh, là một trong những hành trình đầy thử thách và hy sinh trong lịch sử Giáo Hội Công Giáo Việt Nam. Sinh năm 1810 tại làng Bồ Trang, tỉnh Nam Định, Tôma sống một cuộc đời đơn giản như bao người lao động khác trong xã hội phong kiến, nhưng đến cuối đời, ông trở thành một biểu tượng sáng ngời của đức tin và sự trung kiên, khi đã dâng hiến mạng sống mình vì niềm tin vào Thiên Chúa.
Cái Giá Của Đức Tin
Câu chuyện của Tôma Đệ bắt đầu từ những năm 1838, khi mà cuộc bách hại Công giáo dưới triều đại vua Minh Mạng đã đạt đến mức độ khốc liệt. Khi tin đồn về những cuộc truy quét các linh mục, giáo dân và thừa sai lan rộng khắp các vùng quê, Tôma Đệ, lúc này đã là một thợ may có gia đình và ba người con nhỏ, phải đối mặt với lựa chọn giữa đức tin và gia đình.
Dù không dễ dàng, nhưng quyết định của Tôma Đệ không hề do dự. Khi quân lính đến vây bắt ông cùng với những người anh em trong đạo, ông đã dứt khoát từ bỏ tất cả để đứng vững trong đức tin. Trước những lời đe dọa, ông không bước qua thánh giá, không chối bỏ Thiên Chúa. Điều này đã khiến ông bị bắt giam cùng với các thầy giảng và các giáo dân khác, trong đó có các thánh tử đạo nổi tiếng như Phanxicô Xavie Hà Trọng Mậu, Đaminh Bùi Văn Úy và Stêphanô Nguyễn Văn Vinh.
Trong Ngục Tù: Chứng Tá Sống Động
Trong nhà tù, Tôma Đệ không chỉ là một tù nhân, mà còn là một người bạn đồng hành, một thầy giáo và một chứng nhân của đức tin. Trong suốt thời gian bị giam giữ, ông cùng với những người anh em trong tù đã sống chung trong tình huynh đệ đậm sâu. Dưới sự lãnh đạo của Thầy Mậu, họ đã duy trì niềm tin và thực hành đạo Công giáo ngay trong nơi ngục tối, rửa tội cho những người bạn tù, dạy giáo lý và sống gương mẫu như những vị thánh. Chính trong những ngày đen tối nhất của cuộc đời, họ lại tìm thấy ánh sáng, và những lời cầu nguyện, bài giảng, hay những hành động nhân ái của họ đã cứu rỗi nhiều linh hồn.
Tôma Đệ, dù phải chịu đựng sự tra tấn, vẫn kiên cường giữ vững đức tin. Chắc hẳn trong lòng ông, hình ảnh gia đình, vợ con đã làm ông đau đớn, nhưng tình yêu dành cho Thiên Chúa lớn hơn tất cả. Chính niềm tin ấy đã giúp ông vượt qua những khó khăn tưởng chừng không thể vượt qua. Trong những lúc bị giam cầm, Tôma đã liên tục khích lệ các anh em đồng đạo, làm gương sáng cho tất cả.
Phút Lâm Chung: Đức Tin Vượt Qua Mọi Nỗi Đau
Vào ngày 19 tháng 12 năm 1839, Tôma Nguyễn Văn Đệ cùng với bốn người bạn đồng hành đã bị xử giảo (thắt cổ) tại Cổ Mễ dưới thời vua Minh Mạng. Trước khi chết, Tôma Đệ không hề sợ hãi, ông đã cầu nguyện và kêu gọi anh em trong tù sống đức tin đến cuối cùng. Cái chết của ông không phải là sự kết thúc, mà là một sự khởi đầu cho một vinh quang lớn lao hơn, khi sau này ông được phong thánh cùng với các anh hùng tử đạo khác vào năm 1900 và sau đó được tôn phong lên bậc hiển thánh bởi Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II vào năm 1988.
Thánh Tôma Nguyễn Văn Đệ: Biểu Tượng Của Đức Tin Và Sự Hy Sinh
Ngày nay, tên tuổi của Thánh Tôma Nguyễn Văn Đệ vẫn sống mãi trong lòng các tín hữu Công giáo Việt Nam. Những hy sinh của ông là minh chứng cho sức mạnh của đức tin, khi mà sự sống và cái chết không thể tách rời khỏi tình yêu dành cho Thiên Chúa. Như lời ông đã nói với vợ trong những ngày cuối cùng: "Đừng khóc mình ạ. Mình về dạy dỗ các con nên người, dạy chúng thờ phượng Chúa. Tôi đã dâng mình và các con cho Ngài."
Cuộc đời của Thánh Tôma Nguyễn Văn Đệ là một bài học quý giá về lòng trung thành và sự dũng cảm trong việc bảo vệ đức tin. Dù cuộc sống trần thế ngắn ngủi, nhưng những gì ông để lại cho hậu thế là những giá trị vô cùng lớn lao: niềm tin kiên định vào Thiên Chúa, sự hy sinh vô bờ bến vì đức tin và tình yêu gia đình mãnh liệt.