Chỉ một mẫu ảnh Thánh Giá, ngài đã để lại niềm tin cho muôn người. Vậy cuộc đời và cái chết của ngài có gì đáng kinh ngạc đến thế?
Giữa cơn bão bạo lực và cuộc đàn áp Công Giáo thời vua Minh Mạng, có một người đàn ông đứng vững như đá tảng trước mọi hiểm nguy. Giuse Đỗ Quang Hiển, vị linh mục dòng Đa Minh, không chỉ kiên cường bảo vệ đức tin của mình mà còn truyền đạt lòng kính Thánh Giá cho mọi người xung quanh. Dưới đây là hành trình đầy cảm động và phi thường của ngài.
Từ Làng Quần Anh Hạ Đến Khắp Giáo Xứ Cao Mộc: Một Cuộc Đời Dâng Hiến Cho Đạo
Sinh năm 1796 tại làng Quần Anh Hạ, tỉnh Nam Định, Giuse Đỗ Quang Hiển ngay từ nhỏ đã được gửi tới sống cùng Đức cha Delgado Y của dòng Đa Minh. Với đức tính hiền lành và sẵn sàng phục vụ, cậu bé Hiển luôn thể hiện niềm đam mê học hỏi giáo lý và lòng khao khát sống một cuộc đời thánh thiện. Sau khi học xong thần học, ngài chính thức trở thành linh mục và được gửi đi học tại Manila.
Năm 1812, Giuse Hiển được nhận áo dòng Đa Minh và năm sau tuyên khấn dòng, chính thức bước vào con đường dâng hiến trọn đời. Ngài trở về Việt Nam và phục vụ tại nhiều giáo xứ, lâu nhất là xứ Cao Mộc. Khắp các giáo dân tại đây đều công nhận ngài là một người thánh thiện, tận tâm với việc cầu nguyện, và có tài khuyên bảo khiến ai nghe cũng thấy lòng mình ấm áp, muốn thay đổi để trở nên tốt hơn.
Cuộc Đàn Áp Dữ Dội Và Hành Trình Lưu Đày Đầy Cam Go
Vào thời vua Minh Mạng, khi phong trào đàn áp Công Giáo lan rộng, Giuse Hiển cùng giám mục Henares Minh phải lẩn trốn từ nơi này qua nơi khác. Dù vậy, ngài không bao giờ từ bỏ sứ mệnh tông đồ của mình. Từ Xương Điền đến Quần Anh và cuối cùng là họ Trung Thành, ngài vẫn không ngừng thăm viếng, an ủi giáo dân, ban phát các bí tích và trao niềm tin cho họ.
Bị Bắt Và Cuộc Sống Bất Khuất Trong Nhà Tù
Vào đêm 20 tháng 12 năm 1839, khi cha Hiển đến xức dầu cho ông Đội Nhật – một người hấp hối sau thời gian dài bỏ xưng tội – thì bị phát hiện và tố giác. Ngay sáng sớm hôm sau, quân lính đã vây kín làng và bắt giữ ngài. Tại nơi tra tấn, cha Hiển từ chối đạp lên Thánh Giá và bị đánh đập không thương tiếc. Dù vậy, ngài không một lời than trách, chỉ thầm thì tên Chúa Giêsu và suy niệm về cuộc thương khó của Người.
Suốt hơn năm tháng bị giam cầm tại Nam Định, cha Hiển không quên bổn phận của mình là linh mục dòng Đa Minh. Từ trong ngục, ngài vẫn dạy đạo, rửa tội cho vài tân tòng, và khích lệ các tín hữu xưng đạo ngay cả trước nguy cơ tra tấn. Đặc biệt, cha đã giúp thầy Tôma Toán, người từng lỡ lầm đạp lên Thánh Giá, tìm lại niềm tin và quyết tâm trở thành chứng nhân tử đạo. Qua những mẫu ảnh Thánh Giá mà cha Hiển tự tay vẽ và phát tặng, nhiều người nhút nhát trở nên can đảm, nhiều tội nhân hoán cải và nhiều người tìm lại bình an trước lúc lâm chung.
Phong Trào Suy Tôn Thánh Giá Ngay Trong Ngục Tù
Điều đáng khâm phục nhất trong cuộc đời cha Hiển có lẽ là hình ảnh ngài, một cụ già 71 tuổi, sau bao đớn đau tra tấn ban ngày, vẫn nằm dài trong nhà tù mỗi tối để vẽ mẫu Thánh Giá. Những hoa văn tinh tế và nghệ thuật trên từng mẫu ảnh khiến những ai được nhận đều vô cùng kính trọng và yêu mến. Người nào được cha tặng đều thấy hình ảnh Thánh Giá này giúp họ củng cố niềm tin, thậm chí có người còn được ban ơn lạ vì giữ ảnh đó bên mình.
Khi số người đến xin ảnh Thánh Giá quá đông, cha Hiển đã nhờ một bạn tù khắc mẫu Thánh Giá vào gỗ, rồi dùng mực in ra để có thể phát cho nhiều người hơn. Nhờ vậy, trong hoàn cảnh tù đày, cha Hiển vẫn khởi xướng được phong trào suy tôn Thánh Giá, mang lại nghị lực và niềm tin cho vô số giáo dân trong lúc bức bách.
Lòng Trung Thành Và Sự Can Đảm Đến Giây Phút Cuối Cùng
Đầu tháng 5 năm 1840, sau nhiều lần từ chối xuất giáo trước tòa, cha Giuse Hiển bị kết án tử hình. Trước khi bị xử trảm, cha Hiển và thầy Tôma Toán còn phải chịu một màn “đe dọa” với hai thớt voi lớn được huấn luyện đẩy họ về phía Thánh Giá, nhằm ép họ đạp lên. Nhưng hai vị đã khéo léo tránh ra và bình tĩnh chấp nhận: “Xin quan cứ tuân lệnh vua, đừng ép thêm vô ích. Chúng tôi sẵn sàng chết để tỏ lòng yêu mến Chúa.”
Tức giận trước lòng can đảm này, Tổng đốc Trịnh Quang Khanh truyền xử trảm cha Hiển ngay lập tức. Ngày 9 tháng 5 năm 1840, cha Giuse Hiển quỳ gối trên pháp trường, mắt hướng về trời, chìm đắm trong lời cầu nguyện, và lặng lẽ đón nhận nhát gươm mang đến cho ngài vòng nguyệt quế tử đạo mà suốt đời ngài hằng mong ước.
Thi thể cha Hiển được chôn ngay tại pháp trường. Tám tháng sau, một người bạn tù cùng ngài là Phêrô Dậu đã cải táng và đưa hài cốt của cha về chôn tại chủng viện Lục Thủy.
Được Phong Chân Phước Và Lên Bậc Hiển Thánh
Với đức tin kiên trung, đức khiêm nhường và lòng yêu mến Chúa sâu sắc, cha Giuse Hiển đã được Đức Lêô XIII suy tôn lên bậc Chân Phước ngày 27 tháng 5 năm 1900. Và sau đó, vào ngày 19 tháng 6 năm 1988, Đức Gioan Phaolô II đã chính thức công nhận ngài là một trong những vị thánh của Giáo Hội Công Giáo, tôn vinh ngài là một chứng nhân vĩ đại của đức tin.
Lễ kính Thánh Giuse Đỗ Quang Hiển được cử hành vào ngày 9 tháng 5 hàng năm, như một lời nhắc nhở đến tấm gương dũng cảm và lòng yêu mến Chúa của một vị thánh đã sẵn sàng đánh đổi cả mạng sống để trung thành với Thánh Giá.