Phanxicô Xaviê Hà Trọng Mậu, một thầy giảng dòng Ba Ða Minh, sinh năm 1790 tại làng Kẻ Diền, tỉnh Thái Bình. Ngài là một trong những chứng nhân đức tin nổi bật của Giáo hội Công giáo Việt Nam. Cuộc đời ngài không chỉ là một chuỗi dài những hy sinh và thử thách, mà còn là bài học về lòng kiên cường, lòng trung thành với đức tin, và sức mạnh của tình anh em trong hoàn cảnh ngặt nghèo. Cuộc đời ngài khẳng định rằng niềm tin có thể mạnh mẽ hơn cả sự đe dọa, đau đớn và cái chết.
Từ Làng Quê Đến Tù Ngục
Phanxicô Xaviê Hà Trọng Mậu, từ một cậu bé ở làng quê Thái Bình, đã chọn con đường tu hành khi còn rất trẻ. Mặc dù sinh ra trong gia đình Công giáo, nhưng con đường tu hành của ngài không hề đơn giản. Cậu bé Mậu đã sớm nhận thấy rằng, sống trong thời kỳ nhà nước phong kiến áp bức, đức tin phải trả giá bằng máu và sự hy sinh. Nhưng với trái tim đầy lòng nhiệt huyết, ngài đã cống hiến cả đời mình cho Chúa, đi giúp đỡ các giáo xứ, giảng dạy giáo lý, và hướng dẫn cộng đồng sống đạo.
Nhưng cuộc đời ngài không dễ dàng như thế. Vào một ngày định mệnh, khi cha Phêrô Tự bị bắt, thầy Mậu đang coi họ Nội, thuộc xứ Kẻ Mốt. Nghe tin cha Tự và thầy Đaminh Uy bị đưa về Lương Tài, thầy Mậu đã vội vàng đến đó để nghe ngóng tình hình. Tại đây, thầy bị bắt giữ ngay lập tức bởi một người lương dân đã phản bội, đưa thầy ra nộp cho quan.
Khi bị giam cầm, thầy không hề khuất phục trước cám dỗ và đe dọa của kẻ thù. Trái lại, thầy trở thành chỗ dựa tinh thần vững vàng cho những người cùng chung cảnh ngộ. Thầy đã truyền bá đức tin ngay trong tù, giúp đỡ anh em tín hữu, và khích lệ họ giữ vững niềm tin vào Chúa.
Cái Chết Anh Hùng và Sự Kiên Cường Vô Song
Vào năm 1839, sau một thời gian dài bị giam cầm, Phanxicô Xaviê Hà Trọng Mậu và bốn người bạn đồng hành của mình – Thánh Đaminh Bùi Văn Úy, Thánh Augustinô Nguyễn Văn Mới, Thánh Tôma Nguyễn Văn Đệ, và Thánh Stêphanô Nguyễn Văn Vinh – bị kết án tử hình. Tuy nhiên, họ không hề tỏ ra sợ hãi. Trái lại, mỗi người đều thể hiện một niềm tin mãnh liệt và một quyết tâm không lay chuyển.
Khi bị quan quân yêu cầu bước qua thập giá, Phanxicô Xaviê Mậu đã trả lời một cách bình tĩnh và cứng rắn: "Thưa quan, tôi không ham quyền, tôi chỉ muốn chết vì đạo." Lời nói này không chỉ là sự thể hiện đức tin mạnh mẽ mà còn là tuyên ngôn của một người đã sẵn sàng hiến dâng mạng sống vì đức tin mình theo đuổi. Ngài không chỉ đứng vững trước sự đe dọa của cái chết, mà còn dạy cho những người xung quanh bài học về tình yêu Chúa và sự hy sinh tuyệt vời.
Khi đối diện với bản án xử giảo (thắt cổ) cùng với những người bạn thân thiết, Phanxicô Xaviê Mậu đã sống theo lời dạy của Đức Giêsu: "Không có tình yêu nào lớn hơn tình yêu của người hiến mạng sống mình vì bạn hữu." Sự kiên cường và trung thành với đức tin của ngài là một bài học sâu sắc cho mọi tín hữu, nhắc nhở mỗi người rằng đức tin phải được sống với sự hy sinh, không phải chỉ trong những ngày bình yên, mà ngay cả trong những giây phút đau thương, gian khổ nhất.
Sự Tôn Vinh và Chân Phước
Mặc dù cuộc đời ngắn ngủi và kết thúc trong sự đau đớn, nhưng cái chết của Phanxicô Xaviê Hà Trọng Mậu không hề vô nghĩa. Ngài và những người đồng hành đã được tôn vinh bởi Giáo hội Công giáo. Vào năm 1900, Đức Giáo Hoàng Lêo XIII đã phong Chân Phước cho ngài và bốn bạn đồng hành. Sau đó, vào năm 1988, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã phong thánh cho họ, nâng ngài lên bậc hiển thánh, như một minh chứng cho đức tin kiên vững và lòng hy sinh của ngài.
Ngày lễ kính các Thánh Tử Đạo Việt Nam, vào ngày 19 tháng 12 hàng năm, không chỉ là dịp để tưởng nhớ Phanxicô Xaviê Hà Trọng Mậu và các thánh tử đạo khác, mà còn là cơ hội để mỗi người Công giáo tự suy ngẫm về đức tin của mình. Liệu chúng ta có thể kiên vững như ngài trước những thử thách trong cuộc sống? Liệu chúng ta có thể hy sinh tất cả, ngay cả mạng sống mình, vì tình yêu với Thiên Chúa?
Chứng Từ Cho Các Thế Hệ Mai Sau
Phanxicô Xaviê Hà Trọng Mậu và các bạn đồng hành là những hình mẫu sống động về sự kiên trung và lòng yêu mến Thiên Chúa. Họ đã chứng minh rằng đức tin không chỉ được thể hiện qua lời nói mà còn qua hành động và sự hy sinh cao cả. Chính những chứng tá này đã làm cho Giáo hội Công giáo Việt Nam thêm mạnh mẽ và kiên vững trong đức tin.
Hãy nhớ rằng, những gì chúng ta đối mặt trong cuộc sống này, dù có khó khăn đến đâu, không thể so sánh với sự hy sinh và tấm gương mà các thánh tử đạo đã để lại. Như Phanxicô Xaviê Hà Trọng Mậu, chúng ta hãy luôn sống với đức tin kiên vững và lòng yêu mến Chúa, để bất cứ lúc nào, chúng ta cũng có thể nói rằng: "Tôi không ham quyền, tôi chỉ muốn chết vì đạo."