Ngày 25 tháng 5 năm 1857, một người đàn ông đã rời bỏ cõi trần gian với khuôn mặt bình thản, đôi tay nguyện cầu và lòng đầy tin yêu vào Chúa. Đó là Thánh Phêrô Đoàn Văn Vân, một vị thày giảng hiền lành, kiên cường, và tận tụy với sứ vụ mà Chúa đã trao cho mình. Cái chết của ngài là một minh chứng hùng hồn cho đức tin vững vàng và tình yêu mãnh liệt đối với Giáo hội, dù phải đối diện với đau đớn và cái chết. Câu chuyện về cuộc đời ngài, về lý do ngài trở thành vị tử đạo, và về sự ngưỡng mộ của mọi người dành cho ngài vẫn sống mãi trong lòng giáo dân.
Một Con Người Bình Dị Nhưng Vĩ Đại
Phêrô Đoàn Văn Vân sinh năm 1781 tại làng Kẻ Bói, huyện Hà Nam. Cả cuộc đời ngài là một chuỗi những năm tháng miệt mài phục vụ cho giáo xứ, từ những công việc nhỏ nhất đến những trách nhiệm lớn lao. Ngay từ khi còn trẻ, Thày Vân đã được gửi đi học tại trường Latinh và từ đó, ngài bắt đầu con đường tông đồ của mình.
Ở những năm đầu đời, ngài là một người thày giảng tận tâm, chuyên giúp đỡ các xứ đạo, truyền giảng giáo lý cho tín hữu. Sau đó, ngài được bổ nhiệm quản lý xứ Nỗ Lực, nơi mà ngài được gọi là "Thày Cai Vân", một biểu tượng của sự tận tụy và nhân đức.
Phêrô Đoàn Văn Vân không chỉ chăm lo cho các công việc tôn giáo mà còn hết lòng quan tâm đến đời sống của giáo dân. Ngài luôn sống giản dị, thanh đạm, ăn uống tiết kiệm và luôn giúp đỡ những người nghèo khổ. Hơn hết, ngài là người hòa nhã với tất cả mọi người, luôn sống trong tình yêu thương và sự tha thứ, đồng thời kiên định với đức tin của mình.
Con Đường Tử Đạo Bắt Đầu
Tuy nhiên, những ngày tháng yên bình của ngài không kéo dài lâu khi triều đình phong kiến không khoan dung với những tín đồ Công giáo. Năm 1857, trong thời kỳ cấm đạo mạnh mẽ dưới triều vua Tự Đức, Thày Cai Vân đã trở thành mục tiêu của những kẻ thù ghét đạo. Trong một lần, hai người trong làng Nỗ Lực – Tương và Huống – vì thua bạc và thất bại trong việc thu thuế đã muốn lợi dụng việc tố cáo Thày Cai Vân để trả thù cá nhân. Họ vu cáo ngài là đạo trưởng, một tội danh nghiêm trọng trong mắt triều đình lúc bấy giờ.
Với lòng trung thành kiên định, Thày Vân không chỉ chối bỏ việc nhận mình là đạo trưởng mà còn khẳng định mình chỉ là một thày giảng phục vụ cho Chúa và Giáo hội. Dù bị dụ dỗ và khuyên nhủ để bỏ đạo, Thày Vân vẫn giữ vững niềm tin và không chịu khuất phục. Mặc dù đã ngoài 70 tuổi, ngài vẫn kiên cường đối diện với sự tra tấn dã man và sống trong cảnh lao tù suốt nhiều tháng trời.
Cuộc Hành Quyết Đầy Can Đảm
Sau nhiều tháng bị giam cầm và chịu sự đối xử khắc nghiệt, Phêrô Đoàn Văn Vân bị kết án và bị lôi ra pháp trường vào ngày 25 tháng 5 năm 1857. Trên đường đến nơi hành quyết, dù kiệt sức vì tuổi cao và sự tra tấn, ngài vẫn giữ được sự bình thản. Khi đến pháp trường, Thày Vân xin được vài phút cầu nguyện trước khi đón nhận cái chết. Ngài cúi đầu chấp nhận số phận, như một thánh nhân dâng mình cho Chúa.
Đặc biệt, trong khoảnh khắc cuối cùng ấy, khuôn mặt ngài không hề biểu lộ sự lo sợ hay đau đớn. Ngài hoàn toàn vững tin vào Thiên Chúa và biết rằng cái chết của mình sẽ không phải là kết thúc, mà là một sự khởi đầu mới, một bước tiến đến với vinh quang của Nước Trời.
Sự Tôn Vinh Và Khẳng Định Đức Tin
Sau khi ngài qua đời, linh hồn của Thày Vân được an táng tại nghĩa trang làng Bách Lộc, nơi sau này đã được chuyển về nhà thờ Bách Lộc. Câu chuyện về cuộc đời và sự hy sinh của ngài đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ tín hữu, đặc biệt là trong giáo phận Hà Nam.
Với sự chân thành và tận tụy trong sứ vụ, Thày Phêrô Đoàn Văn Vân đã được Đức Piô X suy tôn lên bậc Chân Phước vào ngày 2 tháng 5 năm 1909. Tiếp theo, vào ngày 19 tháng 6 năm 1988, Đức Gioan Phaolô II đã suy tôn ngài lên hàng Hiển thánh, là niềm vinh dự lớn lao không chỉ cho gia đình ngài mà còn cho toàn thể Giáo hội Công giáo Việt Nam.
Thày Phêrô Đoàn Văn Vân không chỉ là một mẫu gương về đức tin kiên cường mà còn là biểu tượng của lòng nhân ái, sự kiên nhẫn và tình yêu thương đối với mọi người. Cuộc đời của ngài đã để lại dấu ấn sâu đậm trong trái tim của những ai biết đến, và di sản của ngài sẽ tiếp tục sống mãi trong tâm hồn của những tín hữu chân chính.